powinny mieć basen o długości co najmniej 80 cm. Jeśli ktoś posiada takie akwa­rium, można mu tylko doradzić, by choć raz spróbo­wał swych sił w hodowli tych interesujących ryb. Pielęgnice najczęściej pochodzą z Afryki oraz z po­łudniowej i środkowej Ameryki. Mogą być rzeczy­wiście duże, przynajmniej w stosunku do innych ryb akwaryjnych. Dorosłe osiągają długość 8 do 15 cm. Już z tego powodu potrzebna jest większa prze­strzeń. Poza tym, pielęgnice w czasie tarła obejmują w posiadanie pewien obszar lęgowy, którego bronią przed innymi rybami, przede wszystkim zaś przed osobnikami własnego gatunku. Gdy akwarium jest za małe lub znajduje się w nim więcej ryb, zwłasz­cza tego samego gatunku, z reguły dochodzi do gwałtownych walk, które kończyć się mogą ciężki­mi obrażeniami ciała, a nawet śmiercią. Najlepiej zatem jest trzymać pielęgnice w akwarium pokojo­wym parami. Ponieważ nie każda para wzajemnie się toleruje, nabywamy większą liczbę młodych ryb, podchowujemy wspólnie do większych rozmiarów i czekamy, które z nich połączą się ze sobą. Taka para będzie się później najczęściej jako tako tolero­wać (zależy od gatunku i indywidualności ryb!). Ryby zbędne oddajemy innemu hodowcy lub do sklepu.

Duże gatunki pielęgnic najczęściej żyją na stopie wojennej z roślinami, dlatego najlepiej jest użyć do dekoracji przedmioty martwe (kamienie, drewno, trzcinę). Jeśli nie chcemy zrezygnować z zieleni w akwarium, możemy położyć luźnymi kępami mech wodny, a powierzchnię przykryć roślinami pływającymi. Zawsze musimy stosować napowie­trzanie, ponieważ nie ma w akwarium roślin dają­cych tlen. Szczególnie godne polecenia są: pielę- gnica chanchito (która jest rybą prawie zimnolub- ną), pielęgnica Mekka, pielęgnica zebra, akara czerwona i akara zielona.

Gatunki, które obchodzą się delikatnie z roślinami, tak że można je trzymać w akwarium w pełni obsa­
dzonym, to: akara z Porto Alegro, pielęgnica skoś- nopręga i skalary. Ten ostatni, ponieważ jego wyso­kość jest większa niż długość, potrzebuje bardzo wysokiego basenu. W akwarium z gatunkami ryb „wrogimi roślinom” piasek powinien być skrupu­latnie wymyty, ponieważ chętnie przebudowują one wnętrze akwarium, zgodnie ze swymi upodoba­niami. Z większych kamieni powinny być w nim zbudowane pieczary i kryjówki. Te kamienne bu­dowle trzeba tak osadzić na dnie akwarium, aby ryby nie mogły ich podkopać. Można w takim akwa­rium zbudować tarasy, wykorzystać fragmenty drewna i odpowiednią ścianę tylną. Posiadając wię­ksze, mocne i dobrze korzeniące się rośliny, można wstawić je do akwarium w doniczkach i obłożyć wokół większymi kamykami. Pielęgnice obok ży­wego pokarmu jedzą także suchą paszę. Młode egzemplarze zadowalają się pokarmem drobnym. Rybom większym zaoferować musimy grubsze po­żywienie, np. duże rozwielitki, różnego rodzaju larwy komarów, ochotkowatych i wodzieni, rurecz- niki, larwy wodnych owadów, kiełże, ośliczki ską- poszczety, dżdżownice, małe ryby, suchą paszę w dużych płatkach oraz w postaci pasty. Niektóre pielęgnice potrzebują dodatku pokarmu roślinne­go. Zwłaszcza wspomniana wyżej pielęgnica skoś- nopręga, która przy niedostatku tego pokarmu (glo­ny, sałata, mrożony szpinak) zjada młode pędy roślin wodnych.

Na ogół woda nie powinna być zbyt stara. Zaleca się co tydzień ściągnąć z akwarium 1/4 wody i uzupeł­nić świeżą o tej samej temperaturze – pomiędzy 22 a 26°C. Jeżeli hodujemy skalary temperatura wody nie powinna spadać na dłuższy czas poniżej 24°C. Doradza się filtrowanie wody, możliwe jest wyko­rzystanie obiegowej pompy wodnej.

Opieka pielęgnic nad potomstwem wynagradza kłopoty, których te ryby mogą nam niekiedy przy­sporzyć. Już przygotowania do tarła są nader intere­sujące, wychowywanie wylęgu w wygrzebanym dołku, pielęgnowanie złożonej ikry i nieporadnej młodzieży oraz późniejsze, często trwające tydzień, prowadzenie maleństw jest wprost niezrównane.

Wśród pielęgnic występuje wiele gatunków, które są znacznie mniejsze od form opisanych na stronie 77, a ponadto są łagodne i nie kopią w podłożu. Niektóre z nich pochodzą z Ameryki Południowej. Należą one do rodzaju Apistogramma i Nannacara. Do tej grupy można także zaliczyć akarę centkowa- ną, małą w gronie dużych krewniaków. Barwniaki występują w tropikalnej zachodniej Afryce. Są to osobliwe, bardzo piękne małe ryby o egzotycznym wyglądzie. Pielęgniczki na ogół najlepiej jest trzy­mać parami. Mając do dyspozycji większy zbiornik, można spróbować zestawić mały zespół złożony z kilku par tego samego gatunku lub kilku różnych gatunków pielęgnic. Naltży przy tym uwzględnić, że ryby obejmują rewiry, c które walczą. Rewiry te muszą mieć dlatego odpowiednią wielkość. Pielę­gniczki Agassiza, barwniaki i samice akarki pasko­wanej mogą być bardzo agresywne, zwłaszcza w po­rze tarła.Akwarium dla południowoamerykańskich małych pielęgnic przygotowujemy następująco: piasek średniej grubości, kilka korzeni, które zestawiamy w jaskiniową kryjówkę, oraz gęsta miejscami obsa­da roślin dająca rybom w razie potrzeby możliwość ukrycia się. Ściana tylna typ 1 lub 4. Z roślin przede wszystkim odpowiednie są: kabomba, podwodne formy strzałki, żabienice, nurzaniec śrubowy, lud- wigia. Akwarium dla barwniaków nadajemy ciem­ny charakter, kładąc na piasek warstwę torfu, jak również budując kryjówki z korzeni oraz łupin orze­cha kokosowego.
Przyjmują odpowiedniej wielkości pokarm żywy i suchy. Lubią dodatek roślin. Temperatura wody – 22-26°C. Nie tolerują wody twardej, zapewnienie barwniakom miękkiej wody jest warunkiem po­myślnej ich nodowli.

Urzekające jest zachowanie i sposób rozrodu tych małych pielęgnic. Na ogół aktywniejsza jest samica. Opiekuje się ona ikrą i wylęgiem