powinny mieć basen o długości co najmniej 80 cm. Jeśli ktoś posiada takie akwarium, można mu tylko doradzić, by choć raz spróbował swych sił w hodowli tych interesujących ryb. Pielęgnice najczęściej pochodzą z Afryki oraz z południowej i środkowej Ameryki. Mogą być rzeczywiście duże, przynajmniej w stosunku do innych ryb akwaryjnych. Dorosłe osiągają długość 8 do 15 cm. Już z tego powodu potrzebna jest większa przestrzeń. Poza tym, pielęgnice w czasie tarła obejmują w posiadanie pewien obszar lęgowy, którego bronią przed innymi rybami, przede wszystkim zaś przed osobnikami własnego gatunku. Gdy akwarium jest za małe lub znajduje się w nim więcej ryb, zwłaszcza tego samego gatunku, z reguły dochodzi do gwałtownych walk, które kończyć się mogą ciężkimi obrażeniami ciała, a nawet śmiercią. Najlepiej zatem jest trzymać pielęgnice w akwarium pokojowym parami. Ponieważ nie każda para wzajemnie się toleruje, nabywamy większą liczbę młodych ryb, podchowujemy wspólnie do większych rozmiarów i czekamy, które z nich połączą się ze sobą. Taka para będzie się później najczęściej jako tako tolerować (zależy od gatunku i indywidualności ryb!). Ryby zbędne oddajemy innemu hodowcy lub do sklepu.
Duże gatunki pielęgnic najczęściej żyją na stopie wojennej z roślinami, dlatego najlepiej jest użyć do dekoracji przedmioty martwe (kamienie, drewno, trzcinę). Jeśli nie chcemy zrezygnować z zieleni w akwarium, możemy położyć luźnymi kępami mech wodny, a powierzchnię przykryć roślinami pływającymi. Zawsze musimy stosować napowietrzanie, ponieważ nie ma w akwarium roślin dających tlen. Szczególnie godne polecenia są: pielę- gnica chanchito (która jest rybą prawie zimnolub- ną), pielęgnica Mekka, pielęgnica zebra, akara czerwona i akara zielona.
Gatunki, które obchodzą się delikatnie z roślinami, tak że można je trzymać w akwarium w pełni obsa
dzonym, to: akara z Porto Alegro, pielęgnica skoś- nopręga i skalary. Ten ostatni, ponieważ jego wysokość jest większa niż długość, potrzebuje bardzo wysokiego basenu. W akwarium z gatunkami ryb „wrogimi roślinom” piasek powinien być skrupulatnie wymyty, ponieważ chętnie przebudowują one wnętrze akwarium, zgodnie ze swymi upodobaniami. Z większych kamieni powinny być w nim zbudowane pieczary i kryjówki. Te kamienne budowle trzeba tak osadzić na dnie akwarium, aby ryby nie mogły ich podkopać. Można w takim akwarium zbudować tarasy, wykorzystać fragmenty drewna i odpowiednią ścianę tylną. Posiadając większe, mocne i dobrze korzeniące się rośliny, można wstawić je do akwarium w doniczkach i obłożyć wokół większymi kamykami. Pielęgnice obok żywego pokarmu jedzą także suchą paszę. Młode egzemplarze zadowalają się pokarmem drobnym. Rybom większym zaoferować musimy grubsze pożywienie, np. duże rozwielitki, różnego rodzaju larwy komarów, ochotkowatych i wodzieni, rurecz- niki, larwy wodnych owadów, kiełże, ośliczki ską- poszczety, dżdżownice, małe ryby, suchą paszę w dużych płatkach oraz w postaci pasty. Niektóre pielęgnice potrzebują dodatku pokarmu roślinnego. Zwłaszcza wspomniana wyżej pielęgnica skoś- nopręga, która przy niedostatku tego pokarmu (glony, sałata, mrożony szpinak) zjada młode pędy roślin wodnych.
Na ogół woda nie powinna być zbyt stara. Zaleca się co tydzień ściągnąć z akwarium 1/4 wody i uzupełnić świeżą o tej samej temperaturze – pomiędzy 22 a 26°C. Jeżeli hodujemy skalary temperatura wody nie powinna spadać na dłuższy czas poniżej 24°C. Doradza się filtrowanie wody, możliwe jest wykorzystanie obiegowej pompy wodnej.
Opieka pielęgnic nad potomstwem wynagradza kłopoty, których te ryby mogą nam niekiedy przysporzyć. Już przygotowania do tarła są nader interesujące, wychowywanie wylęgu w wygrzebanym dołku, pielęgnowanie złożonej ikry i nieporadnej młodzieży oraz późniejsze, często trwające tydzień, prowadzenie maleństw jest wprost niezrównane.
Wśród pielęgnic występuje wiele gatunków, które są znacznie mniejsze od form opisanych na stronie 77, a ponadto są łagodne i nie kopią w podłożu. Niektóre z nich pochodzą z Ameryki Południowej. Należą one do rodzaju Apistogramma i Nannacara. Do tej grupy można także zaliczyć akarę centkowa- ną, małą w gronie dużych krewniaków. Barwniaki występują w tropikalnej zachodniej Afryce. Są to osobliwe, bardzo piękne małe ryby o egzotycznym wyglądzie. Pielęgniczki na ogół najlepiej jest trzymać parami. Mając do dyspozycji większy zbiornik, można spróbować zestawić mały zespół złożony z kilku par tego samego gatunku lub kilku różnych gatunków pielęgnic. Naltży przy tym uwzględnić, że ryby obejmują rewiry, c które walczą. Rewiry te muszą mieć dlatego odpowiednią wielkość. Pielęgniczki Agassiza, barwniaki i samice akarki paskowanej mogą być bardzo agresywne, zwłaszcza w porze tarła.Akwarium dla południowoamerykańskich małych pielęgnic przygotowujemy następująco: piasek średniej grubości, kilka korzeni, które zestawiamy w jaskiniową kryjówkę, oraz gęsta miejscami obsada roślin dająca rybom w razie potrzeby możliwość ukrycia się. Ściana tylna typ 1 lub 4. Z roślin przede wszystkim odpowiednie są: kabomba, podwodne formy strzałki, żabienice, nurzaniec śrubowy, lud- wigia. Akwarium dla barwniaków nadajemy ciemny charakter, kładąc na piasek warstwę torfu, jak również budując kryjówki z korzeni oraz łupin orzecha kokosowego.
Przyjmują odpowiedniej wielkości pokarm żywy i suchy. Lubią dodatek roślin. Temperatura wody – 22-26°C. Nie tolerują wody twardej, zapewnienie barwniakom miękkiej wody jest warunkiem pomyślnej ich nodowli.
Urzekające jest zachowanie i sposób rozrodu tych małych pielęgnic. Na ogół aktywniejsza jest samica. Opiekuje się ona ikrą i wylęgiem